- Γιατί δε γράφεις η αφεντιά σου, Ζορμπά, να μας ξηγήσεις όλα τα μυστήρια του κόσμου;
- Γιατί; Γιατί, μαθές, εγώ τα ζω όλα τα μυστήρια που λες, και δεν έχω καιρό!
("Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά", 1946)
ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ, 18 Φεβρουαρίου 1909
«40 χρόνια συμπληρώθηκαν ἀπὸ τότε πού ὁ μικρασιατικός ἑλληνισμός ξεριζώθηκε ἀπό τίς προγονικές ἐστίες του. Καὶ εἶναι τοῦτος ὁ ξεριζωμός ἕνα ἀπὸ τά πιό συγκλονιστικά κεφάλαια τῆς νεότερης ἱστορίας μας. Κεῖνοι πού ἔζησαν μέσα στή θύελλα φεύγουν ἕνας ἕνας κι ἡ ζωντανή μαρτυρία τους χάνεται. Χάνονται οἱ λαϊκοί θησαυροί ἤ μπαλσαμώνονται στά ἱστορικά ἀρχεῖα. «Ἀπ' τοῦ πεθαμένου τό μάτι, μήν περιμένεις δάκρυ» λέει μιά μικρασιατική παροιμία. Στίς μνῆμες τῶν ζωντανῶν ἔσκυψα. Άκούμπησα μ' ἀγάπη καὶ πόνο τ' ἀφτί στίς καρδιές τους, ἐκεῖ πού κρατοῦν τίς θύμησες, ὅπως στό κονοστάσι τά βάγια καὶ τά στέφανα. Κάτω ἀπ' τό Μανώλη Αξιώτη, τόν κεντρικό ἀφηγητή τοῦ βιβλίου, ὑπάρχει ὁ μικρασιάτης ἀγρότης, πού ἔζησε τ' Άμελέ Ταμπούρια τοῦ 14-18, πού φόρεσε ἀργότερα τή στολή τοῦ Ἕλληνα φαντάρου, πού εἶδε τήν καταστροφή, ἔζησε τήν αἰχμαλωσία καὶ πού πρόσφυγας ἔφαγε πικρό ψωμί, σαράντα χρόνια λιμενεργάτης συνδικαλιστής, μαχητής τῆς Ἐθνικῆς μας Ἀντίστασης. Ήρθε καὶ μέ βρῆκε καὶ μοῦ ἔδωσε ἕνα τεφτέρι μέ τίς ἀναμνήσεις του. Συνταξιοῦχος, κάθισε μέ ὑπομονή καί κόπιασε νά γράψει μέ τά λίγα γραμματάκια του, τά ὅσα εἶδαν τά μάτια του ἐξήντα τόσα χρόνια. Ἀπό τέτοιους αὐτόπτες μάρτυρες πῆρα τό ύλικό πού χρειαζόμουνα, γιά νά γράψω τοῦτο τό μυθιστόρημα, μέ μοναδική ἔγνοια νά συμβάλλω στήν ἀνάπλαση ἑνὸς κόσμου πού χάθηκε γιά πάντα· νά μήν ξεχνοῦν οἱ παλιοί· νά βγάλουν σωστή κρίση οἱ νέοι»
(Ο πρόλογος από την πρώτη έκδοση του βιβλίου "Ματωμένα Χώματα", 1962)
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της τουρκοκρατούμενης Κρήτης.
Το 1902, έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει Νομικά, το 1907 μένει 2 χρόνια στο Παρίσι κάνοντας μεταπτυχιακά, όπου επηρεάστηκε βαθύτατα από τις φιλοσοφικές αρχές του Henri-Louis Bergson και του Friedrich Nietzsche και αυτή την εποχή αρχίζει η συστηματική του ενασχόληση με τα γράμματα.
Πραγματοποίησε πλήθος ταξιδιών στο εξωτερικό, αρκετές φορές ως ανταποκριτής εφημερίδων. Υπηρέτησε ως γενικός διευθυντής στο Υπουργείο Περιθάλψεως (1919), διορίστηκε Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου (1945) και εργάστηκε ως σύμβουλος λογοτεχνίας στην UNESCO (1946). Διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων. Το 1956 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης και προτάθηκε ως υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας 9 φορές, αλλά ας όψεται το μεγαλείο της φυλής μας!!!
Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του πρωτίστως ποιητή, έχοντας γράψει το 1938 την "Οδύσεια" ένα μεγαλόπνοο έργο με 24 ραψωδίες και 33.333 στίχους!!!
Διακρίθηκε στη δραματουργία (Προμηθέας, Καποδίστριας, Κούρος, Νικηφόρος Φωκάς, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Χριστόφορος Κολόμβος, κ.ά.) στη συγγραφή ταξιδιωτικών εντυπώσεων (Ισπανία, Ιταλία, Αίγυπτο, Σινά, Ιαπωνία και Κίνα, Αγγλία, Ρωσία, Ιερουσαλήμ και Κύπρο) στα φιλοσοφικά δοκίμια (Ασκητική, Συμπόσιο, κ.ά.)
Ωστόσο, έγινε ευρύτερα γνωστός από τα μυθιστορήματά του: Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946), Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1948), Ο καπετάν Μιχάλης (1950), Ο τελευταίος πειρασμός (1952), Αναφορά στο Γκρέκο (1961), κ.ά.
Στις αρχές του '50, όταν έγιναν γνωστά κάποια αποσπάσματα από τα βιβλία που ετοίμαζε (το αυτοβιογραφικό «Kαπετάν Mιχάλη» και τον «Τελευταίο Πειρασμό» του μυθιστορήματος με πρωταγωνιστή τον Χριστό, που παλεύει μεταξύ της θείας και ανθρώπινης φύσης του!) κατηγορήθηκε από την εκκλησία, ως ιερόσυλος, και απειλήθηκε με αφορισμό. Όταν ο Καζαντζάκης έμαθε για αυτές τις απειλές, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω κι εγώ μια ευχή... Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή, όσο είναι η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά, η Εκκλησία της Ελλάδος δεν προχώρησε στον αφορισμό του, αφού σε κάτι τέτοιο ήταν αντίθετος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρας. Ο «Τελευταίος Πειρασμός» κυκλοφόρησε το 1955.
Το έργο του έχει μεταφραστεί και εκδοθεί σε περισσότερες από 50 χώρες και έχει διασκευαστεί για το θέατρο, τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
Πέθανε από λευχαιμία στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, στις 26 Οκτωβρίου 1957, σε ηλικία 74 ετών.
------------------------------------------------------
 |
| Διδώ Σωτηρίου (1909 - 2004) |
Σα σήμερα το 1909 γεννιέται στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας (στη κοιλάδα του Μαιάνδρου ποταμού) η συγγραφέας, δημοσιογράφος και αντιστασιακή Διδώ Σωτηρίου, αδελφή της Έλλη Παππά, συντρόφου του Νίκου Μπελογιάννη.
Στα 12 της χρόνια οι γονείς της, τήν δίνουν στους πλούσιους θείους της, καθώς δεν μπορούν να θρέψουν πέντε παιδιά. Ένα χρόνο αργότερα έρχεται η Μικρασιατική καταστροφή και η Διδώ με την οικογένεια της φτάνουν πρόσφυγες στον Πειραιά.
Στα 24 της χρόνια παντρεύεται τον μαθηματικό Πλάτωνα Σωτηρίου (θείο της Άλκης Ζέη) αλλά στα 26 της (όπως είχε πει) «γνωρίζει τον μεγάλο έρωτα της ζωής της» Αντώνη Δούμα.
«Ο Πλάτων ήταν σ’ αυτό ο ιδεώδης σύζυγος. Δεν είχε ζήλιες, δεν υποκρινόταν. “Αν βρεις”, μου έλεγε, “τον άνθρωπο της ζωής σου, εγώ θα σε παντρέψω”. Κι εκεί πικραινόμουν. Έλεγα, ας μην τον πληγώνω τουλάχιστον. Έζησα πάντως κάποιους μεγάλους έρωτες. Γιατί, πως να το πω, έχω μέσα μου μια ζωντάνια. Ζωντάνια μικρασιατική ίσως. Των ζεστών κλιμάτων. Κι απ’ την άλλη, δεν αντέχω καθόλου να δω κάτι σόκιν…»
Τον επόμενο χρόνο 1936 γίνεται η αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Γυναίκα». Καπνίζει, κάνει γυμνισμό, οδηγεί μοτοσυκλέτα, ντύνεται κοκέτικα…»
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής μπαίνει στην Αντίσταση, ενώ απ' το 1944 είναι η αρχισυντάκτρια των εφημερίδων «Νέος Κόσμος» και «Ριζοσπάστης»
Το 1947, το ΚΚΕ την διαγράφει με το πρόσχημα της «εγκατάλειψης θέσης», επειδή για λόγους υγείας δεν πήγε στον Γράμμο με το κλιμάκιο του ΟΗΕ που αναζητούσε τον Μάρκο Βαφειάδη... «δείλιασε λόγω της αστικής της καταγωγής» ήταν ακριβώς η κατηγορία!!!
Μετεμφυλιακά, βιώνει τη σύλληψη της αδερφής της Έλλης Παππά, η οποία καταδικάσθηκε σε θάνατο στη δίκη Μπελογιάννη το 1951, αλλά τελικά δεν εκτελέστηκε γιατί ο γιος της, Νίκος, που είχε γεννηθεί στη φυλακή, ήταν 7 μηνών.
«Δεν μπορώ είπα να στρατευθώ και να γράφω και να κάνω ευτυχισμένο παιδί. Αλλά, να που μου ήρθε από το παράθυρο! Το παιδί του Μπελογιάννη εγώ το μεγάλωσα, αφού η Έλλη έκανε δεκάξι χρόνια φυλακή και εξορία» δήλωνε το 1994. Στη συγγραφή, στράφηκε σε ηλικία 50 ετών. Το πρώτο της βιβλίο «Οι νεκροί περιμένουν» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, αλλά το best seller της ήταν το βιωματικό «Ματωμένα Χώματα» που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έχει πουλήσει πάνω από 400.000 αντίτυπα!!!
Πέθανε στην Αθήνα στις 23 Σεπτεμβρίου του 2004
------------------------------------------------------
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου