ΣΚΙΑΜΑΧΙΕΣ

«Περί ὄνου σκιᾶς» λέμε σχολιάζοντας μια αντιδικία για κάτι ασήμαντο, μια φιλονικία για ένα ζήτημα ανάξιου λόγου. 

Η αρχαία έκφραση αποδίδεται (μια εκδοχή) στο δεινό ρήτορα της κλασσικής αρχαιότητας Δημοσθένη όταν σε κάποια αγόρευση του στην Εκκλησία του Δήμου για ένα σοβαρό θέμα της Πολιτείας, το ακροατήριο έπαψε να τον παρακολουθεί και συζητούσε μεταξύ του, προκαλώντας την οργή του. 

Έτσι ο Δημοσθένης σταμάτησε την αγόρευση και άρχισε να διηγείται μια ιστορία:

«Ένας ιδιώτης νοίκιασε έναν γάιδαρο για να πάει στα Μέγαρα. Το ταξίδι ήταν μακρύ και κάποια στιγμη -κατά το μεσημεράκι- ο αναβάτης ζήτησε από τον "ὀνηγό" (οδηγός όνου, ονηλάτης) να σταματήσουν για να πάρουν μιαν ανάσα. Ο ήλιος ψηλά, η ζέστη αφόρητη, αλλά ούτε δέντρο, μηδέ τοίχος υπήρχε πουθενά για να ξαπλώσει κάποιος στη σκιά του. Υπήρχε μόνον η σκιά του γαϊδαράκου την οποία (χωρίς να χάσει χρόνο) ο ιδιώτης φρόντισε να αξιοποιήσει, δι' ολίγον, προκειμένου να αναπαυθεί. Φτάνοντας στον προορισμό τους, ο ονηλάτης ζήτησε, εκτός απο τα αγωγιάτικα, και κάτι επιπλέον για την ανάπαυση του στη σκιά του γαϊδάρου. Έξαλλος ο ενοικιαστής αρνήθηκε και οι δυο άνδρες κατέληξαν στο δικαστήριο...»

Σ' αυτό το σημείο ο Δημοσθένης -αφού είχε κερδίσει την πλήρη προσοχή του σώματος- παρέμεινε σιωπηλός... 

Οι ακροατές άρχισαν να φωνασκούν και να τον προτρέπουν να τους αποκαλύψει τη λύση της διένεξης. 

Ο ρήτορας, τότε, τους "έβαλε πάγο" λέγοντας τους ότι θα έπρεπε να ντρέπονται που ενδιαφέρονται για τη σκιά του γαϊδάρου ("περί ὄνου σκιᾶς") και όχι για τα σοβαρά ζητήματα της κοινωνίας, που διαπραγματευόταν τόση ώρα νωρίτερα, ενώ εκείνοι συζητούσαν μεταξύ τους τρώγοντας ηλιόσπορους και φτύνοντας τα τσόφλια στις πλάτες των μπροστινών τους.